Complete Vocal Technique [CVT] is de populairste zangmethode van dit moment in Europa. Het is gebaseerd op anatomie en wetenschap om ALLE geluiden in ALLE stijlen op een verantwoorde manier te maken. CVT oordeelt niet over smaak. En de wensen van de zanger(es) staan centraal. Complete Vocal Technique is ontstaan uit meer dan 25 jaar onderzoek door Cathrine Sadolin.
Na 3 jaar (parttime) studeren in Kopenhagen ben ik afgestudeerd en krijg ik mijn diploma uit handen van Cathrine Sadolin. Ik mag nu het logo gaan voeren.
- Zingen is niet moeilijk, iedereen kan leren zingen. Het is alleen lastig als je ongewilde spierspanningen hebt (constricties) maar als je de juiste techniek (juiste regels) toepast, kun je zingen.
- Zingen moet altijd comfortabel aanvoelen.
- De techniek moet direct werken, anders iets niet goed (het goede herhalen).
- Als het fout voelt, dan is het ook fout. Vertrouw jezelf hierin. En zeker niet een docent, coach of dirigent.
- De techniek heeft de anatomie als uitgangspunt.
- Belangrijk om te weten hoe het lichaam werkt.
- Als docent scheiden we smaak en techniek zo veel mogelijk.
- De verschillende elementen binnen de techniek scheiden => eigen sound creëren.
- Gebruik duidelijke termen met maar 1 betekenis. Dit om duidelijk te kunnen communiceren met elkaar.
- Wees niet bang voor geluid. Geluid doet geen kwaad, alleen de constricties doen dit.
- Alle geluiden kunnen geproduceerd worden op een gezonde manier.
‘Complete’: omdat het alle geluiden omvat die de menselijke stem kan produceren.
In de meest recente wetenschappelijke onderzoeken werkt zij samen met Dr. Julian McGlashan van Queens Medical Center, Nottingham (UK). Door de jaren heen heeft ze gewerkt met meer dan tienduizend zangers en zangeressen in alle mogelijke genres. Het viel haar op dat zij veel geluiden produceerden die in de traditionele zangwereld te boek stonden als gevaarlijk of schadelijk. Toch hadden velen van hen al jarenlang een succesvolle carrière zonder enige stemproblemen, en dit deed haar vermoeden dat deze zangers juist zeer gezond zongen. Ze ging op zoek naar de gemeenschappelijke factoren die alle zangers in hun stem hebben, en kwam tot de conclusie dat er een onderliggende structuur bestaat voor alle verschillende geluiden. Ze verzon een terminologie en visuele weergave voor haar ontdekkingen, en kwam in 2000 met de eerste versie van het boek Complete Vocal Technique. Inmiddels is het boek toe aan een derde herziene uitgave (ook verkrijgbaar in het Nederlands) en raken wereldwijd steeds meer zangers en zangeressen, wetenschappers en logopedisten overtuigd van
CVT.
Je kunt de zeer uitgebreide betaalde CVT-app downloaden door op de button te klikken vanaf je mobiel of tablet.
Zo support je mij ook nog 🙂
Wil je de gratis app?
Gebruik dan de zoekterm in de App Store of Google Play: Complete Vocal Technique
Basisprincipes
Aan de basisprincipes moet ALTIJD worden voldaan, welke klank je ook produceert.
Ademsteun is het tegenhouden van de natuurlijke neiging van het middenrif om ingeademde lucht weer uit te ademen. Dit doe je o.a. door de spieren rond de navel aan te spannen en langzaam in te trekken. Dit moet een constante beweging zijn, alsof je zolang de klank duurt een weerstand moet overwinnen. Je kunt het gevoel van die weerstand en spanning vergelijken met het opblazen van een stugge ballon. Daar moet je ook flink ademsteun voor toepassen. Ademsteun is misschien wel de belangrijkste voorwaarde om gemakkelijk en veilig te kunnen zingen.
Noodzakelijke Twang is de minimale hoeveelheid ‘twang’ (het vernauwen van een deel van het strottenhoofd, waardoor een doordringende en vaak scherpe klank ontstaat) die iedere klank nodig heeft voor een basisstand waarin ze het gezondst is voor de stem en het beste werkt.
Een vooruitgestoken kaak kun je vermijden door ervoor te zorgen dat je onderkaak inwaarts beweegt ten opzichte van je bovenkaak Lipspanning kun je vermijden door de klinkers met de tong te vormen in plaats van met de lippen. De spanningen rond lippen en kaak veroorzaakt vaak spierknellingen rond de stembanden.
Stemfuncties
Als er wordt voldaan aan de drie basisprincipes kun je uit de vier stemfuncties kiezen. Stemfuncties zou je kunnen omschrijven als vier verschillende klankkarakters met hun eigen regels en voorwaarden. Ze worden ingedeeld aan de hand van de hoeveelheid ‘metaal’ die in hun klank voorkomt. Met metaal wordt een luidere of meer directe klank bedoeld. Bijna elke zanger(es) maakt gebruik van alle vier de stemfuncties en wisselt deze steeds af.
Neutral is de enige niet-metalige stemfunctie en heeft een zacht karakter. En is de enige stemfunctie waar men lucht aan kan toevoegen. Het is te bereiken door een ‘losse kaak’ en is te gebruiken over de hele stemomvang. Er kan op alle klinkers gezongen worden, maar makkelijke klinkers om op te oefenen zijn AH (mat), OE (toen) en IE (zie).
Trucs om Neutral te pakken te krijgen: praat als een bekakte Engelse lady of doe een operazangeres na. Voor Neutral met lucht: zet een h-voor de klank. Neutral heeft qua hoogte geen bovengrens voor mannen of vrouwen.
Neutral wordt onder andere gebruikt voor slaapliedjes, door klassieke zangeressen en countertenors (in de hoogte van de stem) en wordt veel gezongen door bijvoorbeeld Kate Bush, Mariah Carey, Michael Jackson, Jason Mraz, The BeeGees en Enya.
VOORBEELDEN
Prince – Dark
Etta James – I just wanne make love to you
Curbing is een half-metalige stemfunctie en het karakter kan worden omschreven als ingetogen of teruggehouden, met een middelluid tot luid volume. De methode voor Curbing is het realiseren van ‘de hold’. Dat is een omschrijving voor het naar elkaar toebrengen van de valse stembanden. Het kan aanvoelen als een druk in het strottenhoofd, maar het heeft niets te maken met ‘knijpen’. Bepaalde klinkers zorgen voor de juiste klank, en moeten vooral in de hoogte van de stem gebruikt worden. Deze klinkers zijn O(koor), UH (hun) en OE (moe). Bovengrens voor vrouwen is C6, mannen hebben geen bovengrens. Oefeningen om Curbing te vinden: kreun als een klein kind met buikpijn, of probeer relatief luid te zingen terwijl je je tanden op elkaar houdt of praat als een Fransman.
Beroemde Curbers zijn onder andere Christina Aguilera, Beyonce, Sting, Rihanna, Peter Gabriel, Matthew Bellamy (Muse) en Skin (Skunk Anansie).
VOORBEELDEN
Carrie Underwood- I Told You So
Craig David – Rise and fall
Overdrive heeft een sterk karakter, geheel-metalig, en klinkt roepend. Overdrive is te bereiken door de ‘bite’: alsof je een hap uit een appel neemt. Voor mannen heeft is dit de enige stemfunctie met een bovengrens voor wat betreft de toonhoogte voor de mannen: C5. Vrouwen hebben ook hier een bovengrens [net als bij Curbing en Edge: D5. Goede klinkers om Overdrive te oefenen zijn EE (mee) en OO (zo). Trucs om Overdrive te vinden: prijs vlees en boter aan als een marktkoopman, loei olee-olee als een hooligan of imiteer Tom Jones. Artiesten die veel in
Overdrive zingen en zongen: Tom Jones dus, Elvis, Whitney Houston, Christina Aguilera, James Hetfield (Metallica), Cher, Pavarotti en Shirley Bassey.
VOORBEELDEN
Whitney Houston – I have nothing (live)
Elvis Presley – A little less conversation
Edge (voorheen Belting) heeft ook een sterk karakter (geheel-metalig) en klinkt krijsend. Scherp en luid karakter. Edge is te bereiken door gebruik te maken van veel ‘Twang’ (het vernauwen van een deel van het strottenhoofd). Edge is te gebruiken over de hele stemomvang. De volgende klinkers helpen: I (pit), EE (mee), EH (met), EU (deuk). Bovengrens voor vrouwen is C6, mannen hebben geen bovengrens. Om Edge te vinden, kun je een eend of een sirene imiteren terwijl je grijnst als The Joker.
Edge werd/wordt veel gebruikt door Aretha Franklin, Chaka Khan, Mick Jagger, Patti LaBelle, Steven Tyler (Aerosmith), Tina Turner, Amy Winehouse, James Brown en Anastacia.
VOORBEELDEN
Pain of Salvation – Beyond the Pale
Tina Arena – Burn
Klankkleur
Alle stemfuncties kunnen naar smaak donkerder of lichter van klank worden gemaakt. Door het stemkanaal groter te maken, wordt de klank donkerder. Een kleiner of nauwer stemkanaal maakt de klank lichter. Als ezelsbrug kun je denken aan een tuba (dikke toeter, donkere klank) en een trompet (smalle toeter, lichtere klank). Na het kiezen van de stemfunctie kan de klankkleur worden aangepast aan de eigen smaak. Dit kan op 6 plaatsen gebeuren:
1 De positie van de epiglottis [strotklepje]
2 De positionering van het strottenhoofd [larynx]
3 De vorm van de tong
4 De vorm van de mond
5 De stand van het zachte gehemelte
6 Het openen of sluiten van de neusholte
VOORBEELDEN
DONKER
Johnny Cash – The Mercy Seat
Oleta Adams – Evertyhing must change
VOORBEELDEN
LICHT
Counting Crows – Mr. Jones
Lucy Pearl – Don’t mess with my man
Effecten
Effecten kun je de slagroom op de taart noemen. Als je de stemfunctie(s) beheerst kun je daar eventueel nog een of meerdere effecten aan toevoegen. Sommige effecten worden gemaakt door de stembanden zelf (creak en creaking, hamervibrato, toegevoegde lucht en ornamentatietechnieken), andere door de valse stembanden (distortion) of door de bekerkraakbeentjes en onderdelen daarboven (growl en rattle). Grunt, screams, vocal breaks en strottenhoofdvibrato ontstaan op meerdere plekken tegelijk. Bij effecten is het zeer belangrijk dat ze voortkomen vanuit oprechte emoties. Als een effect niet doorleefd is, zal deze niet geloofwaardig klinken en zal het je vaak ook niet lukken om het effect (veilig) voort te brengen. Je moet een effect dus ECHT willen!
Distortion is een ruig en rauw geluid dat wordt gemaakt door de valse stembanden. Om distortion te verkrijgen moet je in de eerste plaats zeer veel twang en ademsteun toepassen. Verder kun je de ‘ruis’ van de distortion o.a. proberen te vinden door Eric Cartman uit South Park na te doen als hij flink pissig is of je voor te stellen dat je gewurgd wordt. Artiesten die vaak distortion gebruik(t)en zijn onder andere: Joe Cocker, James Hetfield (Metallica) Melissa Etheridge, Janis Joplin, Bryan Adams, Kurt Cobain en Tina Turner.Creak en creaking komen tot stand door vibraties op de stembanden. Creaks worden vaak gebruikt aan het begin en aan het eind van een zin. Het klinkt alsof de zanger(es) geëmotioneerd is en daarom zo’n krakerig geluid maakt voor- of nadat er gezongen wordt. Meestal worden creaks gebruikt bij Neutral of Curbing. Creaking lijkt meer op een subtiele distortion en wordt geproduceerd boven op een toon. Je vindt creak en creaking onder andere door te kreunen. Creaks en creaking werd/wordt o.a. veel gebruikt door Britney Spears, Christina Aguilera, Peter Gabriel, Sam Brown, Alanah Myles, Mariah Carey, Michael Jackson en John Lennon.
Rattle is een verzameling geluiden die vrij hoog in het strottenhoofd worden gemaakt, soms ook in combinatie met de achterkant van de tong en de huig. Het geluid klinkt doorgaans minder boosaardig dan distortion. Je kunt rattle vaak vinden door een kraai na te doen. Onze Nederlandse harde ‘g’ is ook een vorm van rattle. Rattle wordt vaak gebruikt in combinatie met distortion of grunt. Artiesten die rattle gebruik(t)en: Nina Hagen, Joe Cocker, Skin (Skunk Anansie), Ian Dury.
Growl ontstaat doordat de bekerkraakbeentjes tegen het strotklepje trommelen. Het klinkt vaak als een wat minder rauwe distortion. Het geluid is heel bekend geworden door Louis Armstrongs ‘Wonderful World’ en verschillende Muppets (Kermit, Animal, Miss Piggy als ze woest is). Het wordt vaak gebruikt door artiesten als Christina Aguilera, Whitney Houston, Till Lindemann (Rammstein), James Brown en Stevie Wonder.
Grunt is een effect dat ontstaat door het volledig laten vibreren van alle onderdelen van het strottenhoofd. Het kan geproduceerd worden zowel met als zonder toon, en in alle toonhoogtes, al wordt het vaak gebruikt in het lage deel van de stem. Het effect wordt vaak gebruikt in allerlei vormen van gothic, metal en hardcore, maar zo nu en dan hoor je het ook wel eens lichtjes aangetikt worden in andere, minder heavy genres. Grunt wordt veel gebruikt door Tom Waits, Daniel Johns (Silverchair), Stian Thoresen (Dimmu Borgir), Angela Cossow (Arch Enemy), Eric Kalsbeek (Textures) en Dani Filth (Cradle of Filth).
Screams zijn eigenlijk niets anders dan hoge, plotselinge uitstoten van emotie. Ze kunnen gemaakt worden in elke stemfunctie, met een effect naar keuze, vaak distortion, creaking of rattle. Artiesten die bekend staan om hun screams: Michael Jackson, James Brown, Prince, Ian Gillan, Joe Cocker en Janis Joplin.
Vocal break of stembreuk is een plotselinge verandering van het stemgeluid doordat er snel wordt gewisseld tussen twee verschillende stemfuncties (van metalig naar niet-metalig). Jodelen is hier het bekendste voorbeeld van. Deze artiesten staan bekend om hun vocal breaks: Leona Lewis, Jewel, Dolores O’Riordan (Cranberries), Alanis Morissette, Gypsy Kings en Jeff Buckley.
Toegevoegde lucht kan alleen worden gebruikt in Neutral. De stembanden laten een bepaalde hoeveelheid lucht door en sluiten daardoor niet volledig. Onder andere Lily Allen, Mariah Carey, Enrique Iglesias, Marilyn Monroe, Dusty Springfield, Damien Rice en George Harisson zingen en zongen veel met toegevoegde lucht.
Vibrato bestaat uit twee soorten: hamervibrato en strottenhoofdvibrato. Hamervibrato wordt geproduceerd door de stembanden en klinkt als een serie pulsaties op dezelfde noot. Je kunt hamervibrato vinden door een geit of een machinegeweer na te doen. Dolly Parton, Edith Piaf, Ilse de Lange en Charles Aznavour zijn voorbeelden van artiesten die hamervibrato gebruik(t)en. Strottenhoofdvibrato ontstaat doordat het hele strottenhoofd op en neer beweegt waardoor je als het ware heen en weer zingt tussen twee noten, bv een halve toonsafstand. Het tempo van strottenhoofdvibrato is meestal langzamer dan dat van hamervibrato. Dit vibrato wordt zeer veel gebruikt in allerlei genres, waaronder klassiek, jazz en pop. Je kunt deze vibrato o.a. vinden door legato te alterneren tussen twee noten die een halve of hele toonsafstand hebben. Doe deze oefening steeds sneller en maak de toonsafstand steeds kleiner.
Ornamentatietechniek, ook wel bekend als coloraturen of melismes, zijn snelle ‘loopjes’ waarmee je een melodie kunt versieren. Om zo’n snel loopje gelijkmatig en ritmisch te laten verlopen heb je ornamentatietechniek nodig. De basis voor ornamentatietechniek ligt in het gebruik van vibrato. Met name de supersnelle loopjes worden gezongen met behulp van hamervibrato. Als je een gelijkmatig hamervibrato beheerst, heb je daarmee een soort ‘grid’ gelegd waaroverheen je uiteindelijk zo’n snelle melodie kunt zingen. Artiesten die er veel gebruik van maken: Christina Aguilera, Mariah Carey, Stevie Wonder, Maria Callas en artiesten actief in bv. Fado [Portugees], Rai [Arabisch] en muziek uit het (Midden-)Oosten.